بررسی مفهوم و سیر تحول دعاوی متقابل در دیوان بین المللی دادگستری

از زمانی که برای نخستین بار در آیین دادرسی 1922 دیوان دائمی دادگستری بین المللی، شرایط و نحوه ارائه دعوای متقابل گنجانده شد،تاکنون ماده مربوط به دعوای متقابل به دفعات مورد تجدید نظر قرار گرفته است.در دو دهه اخیر، بیش از هر زمان دیگری به دعوای متقابل استناد شده است.طبق آخرین آیین دادرسی دیوان بین المللی دادگستری، دو شرط جهت پذیرش دعوای متقابل ضروری قلمداد شده است؛یکی، شرط صلاحیت دیوان و دیگری شرط ارتباط دعوای متقابل با موضوع دعوای اصلی.این شروط ریشه در نظام های حقوقی ملی دارند.با عنایت به آخرین تغییرات آیین دادرسی دیوان و با توجه به رویه قضایی، می توان گفت که دعوای متقابل یک دعوای مستقل، در عین ارتباط با دعوای اصلی است که به خوانده این حق و فرصت را می دهد تا نه تنها بتواند دعوای اصلی خواهان را رد کند،که دعوای جدیدی را نیز مطرح نماید.